Մենք արդեն ստեղծել ենք տվիչներ սեյսմիկ ոլորտում, որոնք աշխարհում առաջին տեղն են գրավում զգայունության տիրույթում
Հայաստանում դեռ մնացած մեր գիտնականները կարող են համաշխարհային խնդիրներ լուծել: Այս համոզմանն է Ճարտարագետ, Ամերիկայի հայ ճարտարագետների և գիտնականների միության խորհրդի անդամ, Հայաստանում գիտության զարգացման մեջ որոշակի ներդրում կատարած Լևոն Թորոսը, որը երկար ժամանակ, դեռ 1991 թվականից հետո ուսումնասիրել է մեր երկրի գիտական ներուժը:
«Մեր գիտնականները գերխնդիր լուծողներից են, որևէ մի տեղ որ լինեն, Հայաստանում լինեն, թե դրսում լինեն, նրանք լուծել են և լուծում են գերխնդիրներ, որոնցով աշխարհը հետաքրքրված է,- «Նոյյան Տապան» լրատվական կենտրոնի «Գիտական Հայաստան» հաղորդաշարի այսօրվա թողարկման ընթացքում ասաց Լևոն Թորոսը:- Մենք արդեն ստեղծել ենք տվիչներ սեյսմիկ ոլորտում, որոնք առաջին տեղն են գրավում զգայունության տիրույթում, չկան ոչ ամերիկյան, ոչ ռուսական, ոչ էլ Եվրոպայում, որևիցե տեղ, որ կարողանան մրցել այդ տիրույթում: Հետաքրքրվող ապագա հաճախորդներ են լինում անվտանգության ոլորտում` կառավարությունները, օրինակ, Ամերիկայի Միացյալ Նահանգները հետաքրքրված է այդ ապրանքը գործածել` իր սահմանները պահպանելու համար, և էլի ուրիշ երկրներ` Հնդկաստանը, Իսրայելը, երկրներ, որոնք անվտանգության խնդիր ունեն, հետաքրքրված են: Մենք էլ ջանում ենք աշխատատեղերը Հայաստանում ստեղծել, որ աշխատատեղերը Հայաստանում են լինում, օգնում են տնտեսությանը»
Անդրադառնալով այն հարցին, թե էլ ինչ ոլորտներում են կիրառելի այդ տվիչները և որոշակի ինչ հնարավորություններ են ընձեռում, Ճարտարագետն ասաց.
«Կան մի քանի տասնյակ կիրառումներ, որոնք իրար հետ կապ չունեն: Ոլորտները հետևյալներն են: Առաջինը` սահմաններում թաղում են, և մարդու քայլելը զգում է 300 մետրից ավելի հեռու, իսկ մեքենայի շարժը` կիլոմետրերից, տանկինը` 6-7 կիլոմետրից…»:
Հայ գիտնականների ստեղծած տվիչների կիրառության մեկ այլ ոլորտ է ընդերքում նավթի և գազի հայտնաբերումը: Այդ նպատակով համապատասխան տվիչների պահանջարկը համաշխարհային շուկայում ավելի մեծ է, քանի որ այդ սարքերը գետնի տակ ավելի խորն են «տեսնում», նույնքան կարևոր է մեծ լուծողականությունը, որը թույլ է տալիս տարբերել, ասենք, նավթը գազից: Լևոն Թորոսի հավաստմամբ, այսօր համապատասխան վայրերում միջինը 14 տեղ հորատում են, որ դրանցից գոնե մեկով հասնեն նավթի պաշարներին, մինչդեռ մեր գիտնականների ստեղծած տվիչը հնարավորություն է տալիս 14 հորատում կատարելու և, ասենք, 14 միլիոն դոլար ծախսելու փոխարեն, 1-2 միլիոն դոլար ծախսել և ընդամենը 1-2 հորատում կատարելով, լուծել նույն խնդիրը:
Այսօր բժշկական «աչքի» զգայունությունը 1 հերց հաճախականությունից բարձր է, նրանից ավելի ցածր հաճախականությունները` մեկ տասներորդ, մեկ հարյուրերոր, մեկ հազարերորդ հերց հաճախականությունները չի կարող չափել, մինչդեռ հայ գիտնականների ստեղծած տվիչը լինելով բջջային հեռախոսի օբյեկտիվի չափ, թույլ է տալիս հայտնաբերել, չափել նույնիսկ այն բաները, որոնք բժշկությունը դեռ չի չափել, այսպիսով հեղափոխություն առաջացնելով բժշկական ոլորտում, անել մի բան, որը դեռևս չեն արել:
«Քանի որ նոր ֆիզիկական դաշտում ենք, ունակությունը լինում է 1 նանոմետր չափող, լուծող սարք»,- ասաց Լևոն Թորոսը և հավելեց, որ դա թույլ է տալիս ստեղծել 1 նանոգրամ չափող սարքեր, ինչն արդյունաբերության տարբեր ոլորտներում մեծ կիրառում ու պահանջարկ ունի:
«Նոյյան Տապան»-ի «Գիտական Հայաստան» հաղորդաշարի այսօրվա թողարկման մյուս հյուրերն էլ` ֆիզիկամաթեմատիկական գիտությունների դոկտոր, պրոֆեսոր, Ռուսաստանի գիտությունների ակադեմիայի ակադեմիկոս Յուրի Օգաննեսյանը և Ամերիկայի հայ ճարտարագետների և գիտնականների միության նախագահ Ջան Սիրաջյանը, պատասխանել են Հայաստանում գիտության զարգացման և գիտության ոլորտի հետ կապված այլ հարցերի:
Հարցազրույցին կարելի էր հետևել ԱՄՆ հայկական AABC հեռուստաընկերության ուղիղ եթերում, ինչպես նաև առցանց` «Նոյյան Տապան» լրատվական կենտրոնի www.nt.am կայքով, «Նոյյան Տապան» հեռուստաընկերության Youtube-յան ալիքով, «Նոյյան Տապան» ֆեյսբուքյան էջում և «Noyan Tapan» ֆեյսբուքյան խմբում։
Հաղորդումը վարել է «Նոյյան Տապան»-ի տնօրեն Տիգրան Հարությունյանը:
Արթուր Հովհաննիսյան
